Catalog

Mërgata shqiptare

Mërgata shqiptare

Mërgata shqiptare (edhe Diaspora shqiptare) është term me të cilin përfshihen të gjithë shqiptarët të cilët jetojnë dhe veprojnë jashtë trojeve autoktone shqiptare.

Mërgata shqiptar me kalimin e kohës ka shkuar gjithnjë e më tepër duke u rritur. Edhe tek Shqiptarët, sikurse tek popujt tjerë të botës ka pasur migrim të popullsisë. Nga këta banorë që kanë migruar për shkaqe të ndryshme në vende të ndryshme të botës, shpesh herë janë krijuar grupe të organizuara në shoqata kulturore.Në historinë e kombit shqiptar aktiviteti i këtyre grupeve të mërgatës, jo rrallë ka luajtur një rolë të madhë në vendimet të ndryshme politike që janë marrur mbi qeverisjen e tokave Shqiptare. Po ashtu ka raste ku nga këto grupe janë inicuar edhe veprime të cilat kanë ndikuar në gjuhën dhe kulturën shqiptare.

Qendrat e mërgatës shqiptare kanë lëvizur varësisht nga zhvillimet e përgjithshme botërore. Kështu që nga fillimi i shekullit I në pjesë të ndryshme të Italisë së sotshme, bashkëvendësit janë organizuar në grupacione të ndryshme, disa nga këto grupe në fillim kanë pasur ndikim në vendimet e Romës e me kalimin e kohës edhe kanë marrur pozicione qeverisëse në udhëheqjen e perandorisë Romake.

Fazë tjetër e krijimit të grupeve të diasporës është perandoria e Bizantit. Edhe këtu edhe pse në histori deri më tani nuk flitet për ndojë organizim të diasporës, vetë fakti i prezencës së personave me prejardhje nga teritoret shqiptare në qarqet e udhëheqjes së perandorisë Bizantine, lë të kuptoi për një formë të organizimit të këtyre personave në Stambolin e sotëshem.

Me pushtimin e Ballkanit nga Perandoria Osmane, diaspora në Itali organizohet në atë shkallë saqë këtu mund të flitet për një koloni. Në anën tjetër edhe diaspora në perandorin Osmane luan një rolë gjithnjë e më të madhë.Para shkatrimit të perandoris Osmane qendra e mërgatës nuk duket si e koncetruar në njërin nga metropolet po ajo disi shpërndahet dhe shkon duke u rritur ndikimi i saj.

Këtu janë prezente grupet e organizuara në Stambol, Bukuresht dhe Misir në Egjiptin e sotëshem.Gjatë zhvillimit industrial të Evropës Perëndimore si duket mërgata në këtë anë të botës nuk ka qenë aq prezente dhe e organizuar. Kështu vërehet një organizim në Shtete e Bashkuara të Amerikës gjatë kohës më të re.

Me fillimin e kryengritjes në Kosovë, mërgata shqiptare në Evropen Perendimore katapultohet për nga numri. Kjo rritje e numrit të mërgimtarëve ka sjellur nevojën e një organizimi i cili kryesisht është bërë në grupe në nivele të qyteteve të cilat kanë bashkëpunuar ndërmjet tyre në nivel të shtetit ku kanë qenë.

Gjatë kësaj kohe finacimi i këtyre gupeve është bërë vetëm nga vetë antarët dhe ndikimi i shteteve ku ato grupe kan vepruar ka qenë i vogël.Pas luftës organizimi i mërgatës në Evropën Përendimore bëhet kryesisht nga studentët ndërsa në Shtetet e Bashkuara të Amerikës duket se kjo ndihmohet edhe nga aktivistë atdhetarë.Me zbulimin e internetit komunikimi i mërgatës me vendlindjen edhe pse nuk është në shkallën më të lartë ai zhvillohet në një masë të pa parë deri më tani.

Shoqatat dhe shoqërit kulturore

Gjatë zhvillimeve historike nga Mërgata shqiptare janë themeluar shoqëri të ndryshme kulturore të cilat varrësisht prej shkallës së zhvillmit të shoqërisë kanë pasur edhe gazetat e tyre.

Në kohën më të re kjo bëhet duke prezentimin e fletave elektronike dhe radio staconeve elektronike. Disa gupe të mërgatës shqiptare që kanë arritur të organizohen në shoqëri kulturore janë:Rilindja

Pellazgu - Greqi,1860 dhe Kajro, 1907
Komiteti i Stamboilit - Stamboll
Vëllazëria - Kajro, 1919
Shoqërinë e Miqve 1920
L'Albanese d'Italia" gazete, 1848 - Jeronim De Rada
Flamuri Arbrit - revistë, 1883-1885 - Jeronim De Rada
kongresi gjuhësor - Koriliano Kalabro, 1895
kongresi gjuhësor arbëreshe - Lungro, 1895
Komisioni për alfabetin- Stamboll
Mbledhja e Bukureshtit - Bukuresht
Shoqëria "Drita" - Bukuresht

Katalogje organizatash e shoqatat e prezentuara në internet

Katalogje të përgjithshme
· GeoOrg (Katalogu gjeografik i organizatave shqiptare në diaporë)
· Teutat shqiptare në Botë - geocities, Internet Itali
· Shoqata Gjithëshqiptare Arbëria (Bolzano, Itali)
· VoxAquila (Parma, Itali)
· New Age Era (Milano, Itali)
· Liga e Shoqatave Shqiptare në Itali (Rimini, Itali)
· Shoqata Studentore Drita (Romë, Itali)
· Shoqata Miqësia (Rimini, Itali)
· Shoqata DEA (Pisa, Itali)
· Shoqata Iliria (Pesaro, Itali)
· Shoqata e Padovës (Padova, Itali)
· Së Bashku - Insieme (Trieshtë, Itali)
· Shoqata Iliria (Romë, Itali)
· Grupi Alboys (Romë, Itali)
· Arbitalia - Shtëpia e Arbëreshëve (Cosenza, Itali) ShBA
· New Albanian Generation (Uashington, ShBA)
· Bijtë e Shqipes (Filadelfia, ShBA)
· Grupi i valleve Shqiptare në Boston (Boston, ShBA)
· Shoqata Shqiptaro-Amerikane e Karolines se Veriut, www.aaanc.org Kanadë
· Bashkësia Shqiptaro-Kanadeze (Toronto, Kanadë)
· Bashkësia Shqiptare në Québec (Montreal, Kanadë)
· Liga Shqiptaro-Kanadeze (Toronto, Kanadë) Gjermani
· Shoqata e Studentëve në Hamburg (Hamburg, Gjermani)
· Shoqata Studentore në Mainz (Mainz, Gjermani) Austri
· Shoqata e Rinisë Shqiptare në Vjenë (Vjene, Austri) Norvegji
· Komuniteti i Studentëve në Norvegji (Oslo, Norvegji)
· Qendra Islamike Kulturore Shqiptare në Norvegji (Oslo, Norvegji) Turqi
· Shoqata Vllazëria Turko-Shqiptare (Stamboll, Turqi) Francë
· Shoqata Rugova (Lyon,FRANCE)
· Shoqata Iliria (Lion, Francë) Zvicër
· Bashkia Kulturore Shqiptaree e Zürichut (Zürich, Zvicër)